مراد از ملازمه عقلیه :
آیا عقل ملازمه ای بین حکم خود به حسن و قبح فعلی با حکم شرع می بیند؟
نکته1: این همان مسئله ای است که اختصاص به علم اصول دارد و تمامی مطالب بیان شده تا اینجا مانند مقدمه برای این بحث هستند
نکته2: این مسئله تفسیر دوم از مراد اخباری ها نیز هست(انکار ملازمه) و در این انکار تنها صاحب فصول از اصولیون با اخباری ها موافق است.
استدلال بر ملازمه حکم عقل با حکم شرع:
مقدمه
ما در بحث ملازمات عقلیه با سه گروه مواجه هستیم (اصولی ها، اشاعره و اخباری ها)
در بحث گذشته(اثبات حسن و قبح ذاتی افعال) با اشاعره مواجه بودیم اما در این بحث طرف ما اخباری ها هستند
ادله اشاعره:
استدلال اول:
اگر حسن و قبح عقلی بود آنگاه نباید فرقی بین العدل حسن با الکل اعظم الجزء می بود
فرق موجود است
پس حسن و قبح عقلی نیست
مقدمه (5) :
مراد از ذاتی بودن حسن و قبح
بیان شد که محل نزاع معنای سوم (مدح و ذم) از معانی حسن و قبح است
همچنین بیان شد که در صورتی این معنای سوم محل نزاع است که سبب آن درک مصالح عامه باشد
حال می گوییم اتصاف عناوین به حسن و قبح همیشه ذاتی نیست
اسباب حکم عقل عملی به حسن و قبح:
حکم عقل عملی از ممکنات حادث است و نیاز مند علت و سبب و سبب آن به استقراء یک از امور پنجگانه زیر است
1. ادراک کمال و نقص بودن برای نفس
2. ادراک ملائمت و منافرت با نفس (مصلحت و مفسده داشتن برای نفس)
مبحث اول:
اثبات حسن و قبح ذاتی در نزد عقل
آیا با چشم پوشی از حکم شارع، افعال فی نفسه دارای حسن و قبح ذاتی هستند؟
شعار اشاعرة: الحسن ما حسنه الشارع و القبیح ما قبحه الشارع
شعار عدلیة: إن للأفعال قیما ذاتیة عند العقل مع قطع النظر عن حکم الشارع
جزء دوم ملازمات عقلیة
تقریر محل بحث
در مباحث الفاظ از مصادیق أصالة الظهوری که حجت است بحث شد و اینجا از مصادیق عقلی که حجیت آن مفروض است بحث می شود
مواردی که اجمال آن مشکوک و مورد اختلاف است
آیة شریفه والساق و السارقة فاقطعوا ایدیهما
الف: اختلاف از جهت قطع:
آیا قطع به معنای ابانة است یا جرح (مجمل است)
ب: اختلاف از جهت ید :
مراد از ید چیست ؟ تمام عضو دست(انگشتان تا کتف) یا کف دست یا دست تا مچ یا دست تا آرنج (مجمل است)
تعریف مجمل و مبین:
تعریف مجمل : لفظ یا عملی که مراد متکلم یا فاعل آن معلوم نباشد
تعریف مبین: لفظ یا عملی که مراد متکلم یا فاعل آن معلوم باشد. (مبین لفظ یا عملی است که ظاهری دارد که با آن دلالت بر مقصود قائل یا فاعل بر وجه ظن یا یقین کند بنابراین مبین شامل ظاهر و نص هر دو می شود)
