تبیین عبارت توضیح و تعقیب:
در مبحث سوم استدلال کردیم که بین حکم عقل به حسن و قبح و حکم شرع ملازمه هست اما اکنون می گوییم که بین حکم عقل و شرع عینیت است نه تفکیک و ملازمه چرا که وقتی می گوییم عقلاء فاعل فعل حسن را مدح می کنند شارع هم یکی از عقلاست بنابراین بعد از پذیرش حسن و قبح عقلی نیازی به استدلال بر ملازمه بین حکم عقل و شرع نیست
مراد از ملازمه عقلیه :
آیا عقل ملازمه ای بین حکم خود به حسن و قبح فعلی با حکم شرع می بیند؟
نکته1: این همان مسئله ای است که اختصاص به علم اصول دارد و تمامی مطالب بیان شده تا اینجا مانند مقدمه برای این بحث هستند
نکته2: این مسئله تفسیر دوم از مراد اخباری ها نیز هست(انکار ملازمه) و در این انکار تنها صاحب فصول از اصولیون با اخباری ها موافق است.
استدلال بر ملازمه حکم عقل با حکم شرع:
مقدمه
ما در بحث ملازمات عقلیه با سه گروه مواجه هستیم (اصولی ها، اشاعره و اخباری ها)
در بحث گذشته(اثبات حسن و قبح ذاتی افعال) با اشاعره مواجه بودیم اما در این بحث طرف ما اخباری ها هستند
ادله اشاعره:
استدلال اول:
اگر حسن و قبح عقلی بود آنگاه نباید فرقی بین العدل حسن با الکل اعظم الجزء می بود
فرق موجود است
پس حسن و قبح عقلی نیست
مقدمه (5) :
مراد از ذاتی بودن حسن و قبح
بیان شد که محل نزاع معنای سوم (مدح و ذم) از معانی حسن و قبح است
همچنین بیان شد که در صورتی این معنای سوم محل نزاع است که سبب آن درک مصالح عامه باشد
حال می گوییم اتصاف عناوین به حسن و قبح همیشه ذاتی نیست
اسباب حکم عقل عملی به حسن و قبح:
حکم عقل عملی از ممکنات حادث است و نیاز مند علت و سبب و سبب آن به استقراء یک از امور پنجگانه زیر است
1. ادراک کمال و نقص بودن برای نفس
2. ادراک ملائمت و منافرت با نفس (مصلحت و مفسده داشتن برای نفس)
مبحث اول:
اثبات حسن و قبح ذاتی در نزد عقل
آیا با چشم پوشی از حکم شارع، افعال فی نفسه دارای حسن و قبح ذاتی هستند؟
شعار اشاعرة: الحسن ما حسنه الشارع و القبیح ما قبحه الشارع
شعار عدلیة: إن للأفعال قیما ذاتیة عند العقل مع قطع النظر عن حکم الشارع
جزء دوم ملازمات عقلیة
تقریر محل بحث
در مباحث الفاظ از مصادیق أصالة الظهوری که حجت است بحث شد و اینجا از مصادیق عقلی که حجیت آن مفروض است بحث می شود
مواردی که اجمال آن مشکوک و مورد اختلاف است
آیة شریفه والساق و السارقة فاقطعوا ایدیهما
الف: اختلاف از جهت قطع:
آیا قطع به معنای ابانة است یا جرح (مجمل است)
ب: اختلاف از جهت ید :
مراد از ید چیست ؟ تمام عضو دست(انگشتان تا کتف) یا کف دست یا دست تا مچ یا دست تا آرنج (مجمل است)
